Rada Przedsiębiorczości wyraża poważne zaniepokojenie kierunkiem zmian prawnych zawartych w ustawie z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw, obecnie procedowanej w Senacie.
W obecnym kształcie ustawa narusza gwarancje procesowe przedsiębiorców, osłabia tajemnicę radcowską i adwokacką, przedstawia nieproporcjonalne rozwiązania oraz narusza fundamentalne zasady państwa prawa. Ponadto ustawa wdrażając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1 z dnia 11 grudnia 2018 roku, miejscami czyni to w sposób nieprecyzyjny lub zdobywa się na nadinterpretacje prawa UE.
Wobec powyższego uważamy, że niezbędne są przynajmniej cztery poniższe zmiany, by zachować minimum standardów, którym powinno odpowiadać prawo konkurencji.
Według ustawy uzasadnienie zarzutów ma odbywać się już na początku, przy wszczęciu postępowania, a nie w jego końcowej fazie (art. 1 pkt. 13 ustawy). Na wstępnym etapie takie uzasadnienie może być niepełne, gdyż w toku postępowania UOKiK może wejść w posiadanie dodatkowych informacji czy dowodów. Takie rozwiązanie osłabia prawo do obrony przedsiębiorcy – uzasadnienie zarzutów powinno stanowić dla przedsiębiorcy pełen zbiór materiałów, którymi kieruje się urząd ochrony konkurencji. Tym samym należy zrezygnować z rozwiązania w którym uzasadnienie zarzutów ma odbywać się na samym początku postępowania, a ponadto umożliwić firmom możliwość zgłaszania Prezesowi UOKiK propozycji zobowiązań także po otrzymaniu szczegółowego uzasadnienia zarzutów.
Ustawa wprowadza rozwiązanie dzięki któremu kontrolujący będzie mógł ,,zapoznać się pobieżnie” z pismem lub dokumentem, które mogą być objęte tajemnicą adwokacją czy radcowską (art. 1 pkt. 32 ustawy). Jest to niedopuszczalne z perspektywy fundamentalnych uprawnień do obrony. Należy z takiego rozwiązania zrezygnować.
Ustawa narusza zasadę niedziałania prawa wstecz (art. 13 ustawy), przez co narusza fundamentalne zasady państwa prawa i zaufanie do prawa. Przyjęcia takiego rozwiązania spowodowałoby, że podmioty ponosiłyby odpowiedzialność za swoje działania na zasadach, które nie istniały w chwili dokonania tych działań i byłyby karane za czyny, które nie podlegały karze w chwili ich popełnienia.Poprzeć należy tu zdanie Stowarzyszenia Praw Konkurencji: Należy zatem zapewnić, że wyżej wymienione znowelizowane przepisy będą miały zastosowanie tylko do naruszeń rozpoczętych po dacie wejścia w życie nowelizacji (a jeśli naruszenie rozpoczęło się przed wejściem w życie Ustawy, ale trwało po jej wejściu w życie – tylko do okresu naruszenia po dniu wejścia w życie Ustawy)*.
Prawo ochrony konkurencji, istotne z perspektywy wzrostu gospodarki oraz rozwoju gospodarczego społeczeństwa, powinno cechować się należytym standardem ochrony praw uczestników postępowań i zrozumiałymi zasadami odpowiedzialności. W obecnym kształcie ustawa nie jest w stanie sprostać tym wymaganiom.
* Stanowisko Stowarzyszenia Prawa Konkurencji z dnia 23 marca 2023
Pobierz Apel w formacie PDF >>> TUTAJ